Na2S2O3 – Sodium Thiosulphate, Trung Quốc, 25 kg/bao

1. Na₂S₂O₃ là gì?

Na₂S₂O₃ là hợp chất muối có tên gọi là Sodium Thiosulfate, ngoài ra còn có các tên gọi khác như natri thiosunfat, sodium hyposulfite, sodium thiosulphate pentahydrate. Hợp chất này có thể tồn tại ở trạng thái rắn đơn, ngoài ra khi ở dạng ngậm 5 nước công thức sẽ là Na₂S₂O₃.5H₂O.

Na₂S₂O₃ là hóa chất phổ biến thuộc nhóm hóa chất ngành dệt nhuộm, thường được ứng dụng vào các ngành công nghệ xử lý nước thải, ngành dược phẩm và nhiều ngành công nghiệp khác.

Sodium Thiosulfate có thể được điều chế bằng cách nung nóng lưu huỳnh hoặc natri hydroxit ở dạng lỏng:

• 6NaOH + 4S  =>  2Na₂S + Na₂S₂O₃ + 3H₂O.

• Na₂SO₃ + S  =>  Na₂S₂O₃.

2. Tính chất của Sodium Thiosulfate

a. Tính chất vật lý của Na₂S₂O₃

– Hợp chất Na₂S₂O₃ tồn tại dạng tinh thể màu trắng, không có mùi và có thể tan được trong nước.

– Khối lượng riêng: 1.667 g/cm³.

– Khối lượng mol: 158.11 g/mol.

– Nhiệt độ nóng chảy: 48.3 °C (ngậm 5 nước).

– Nhiệt độ sôi: 100 °C (ngậm 5 nước).

– Độ hòa tan: 76.4 g/100 g H₂O (20 °C).

b. Tính chất hóa học của Na₂S₂O₃

– Sodium Thiosulfate có khả năng phản ứng với các axit loãng tạo ra lưu huỳnh, lưu huỳnh đioxit và nước .

– Sản xuất trong công nghiệp: Na₂S₂O₃ được sản xuất chủ yếu từ các sản phẩm thải, từ quá trình sản xuất thuốc nhuộm lưu huỳnh hay Na₂S.

– Sodium Thiosulfate phản ứng đặc trưng với các axit loãng tạo ra lưu huỳnh, lưu huỳnh đioxit và nước:

Na₂S₂O₃ + 2 HCl  =>  2 NaCl + S + SO₂ + H₂O

– Phản ứng trên còn được biết đến là “phản ứng chuẩn độ”. Vì dung dịch sẽ chuyển từ không màu sang vàng nhạt khi lưu huỳnh đạt đến nồng độ nào đó. Lưu huỳnh tồn tại dạng keo đang được ứng dụng và tạo ra bởi phản ứng trên. H₂S₂O₃ (axit thiosunfuric) sẽ được tạo ra khi proton hóa thực hiện ở nhiệt độ thấp. Đây là một axit có độ mạnh tương đối so với pKas khoảng 0.6 và 1.7 cho sự phân ly lần lượt H+.

Phép chuẩn độ iot

– Trong ngành hóa học phân tích, phản ứng định lượng với iot của anion thiosunfat được xem như là ứng dụng quan trọng nhất, khử iot thành ion iodua trong quá trình oxi hóa thành ion tetrathionate:

 2 S₂O₃²⁻(AQ) + I₂(AQ)  =>  S₄O₆²⁻(AQ) + 2 I⁻(AQ)

– Do bản chất định lượng của phản ứng, cũng như việc Na₂S₂O₃.5H₂O được dùng làm chất chuẩn độ trong phép chuẩn độ iot do có thời hạn sử dụng lâu dài.

– Việc thực hiện đo lường lượng oxy của nước có thể được sử dụng bằng ứng dụng này. Qua một chuỗi phản ứng dài, nó còn được sử dụng để đánh giá nồng độ về thể tích của một dung dịch nào đó và đánh giá hàm lượng clo trong các loại bột tẩy và nước.

Trong xử lý ảnh

– Nguyên tử lưu huỳnh bậc bốn trong S₂O₃²⁻ kết hợp cùng các kim loại mềm với ái lực cao. Vì thế, các muối bạc halogenua, như AgBr – thành phần tiêu biểu của chất nhũ ảnh sẽ hòa tan khi xử lý với dung dịch thiosunfat:

2 S₂O₃²⁻ + AGBR  =>  [AG(S₂O₃)2]³⁻ + BR−

– Trong ứng dụng này, Sodium Thiosulfate còn được biết đến dưới tên chất xử lý ảnh, và còn được gọi là thuốc hypo (tên ban đầu là natri hyposunfit).

Tinh chế vàng

Sodium Thiosulfate được xem như là một thành phần của chất ngâm chiết thay thế cho xyanua để tách lọc vàng. Nó hình thành một phức chất bền với ion vàng, [Au(S₂O₃)²]³⁻. Vì thiosunfat không có độc nên đây chính là điều thuận lợi của phương pháp này và thiosunfat có thể tách các quặng chịu nhiệt trong quá trình xyanua (như quặng Carlin hay cacbon). Tuy nhiên những vấn đề mà quá trình này đang gặp phải chính là mức tiêu hao cao của thiosunfat và công nghệ tái tạo thiếu hợp lí vì [Au(S₂O₃)²]³⁻ không hấp thụ trong than hoạt tính, công nghệ chuẩn dùng trong quá trình xyanua để tách phức vàng ra khỏi hồ quặng.

Hóa học phân tích

Sodium Thiosulfate còn được dùng trong hóa phân tích. Nó có thể tạo ra kết tủa trắng khi đun nóng cùng một mẫu thử chứa cation nhôm.

2 Al₃⁺ + 3 S₂O₃²⁻ + 3 H₂O  =>  3 SO₂ + 3 S + 2 Al(OH)₃

3. Ứng dụng của Na₂S₂O₃

– Sodium Thiosulfate giúp loại bỏ các dư lượng hóa chất (clorin, thuốc trừ sâu, kháng sinh,…) có trong nguồn nước ao nuôi, tạo điều kiện thuận lợi cho vi sinh, tảo có lợi phát triển ổn định.

– Sodium Thiosulfate giúp tăng khả năng kết tủa, lắng đọng mùn bã hữu cơ, các chất lơ lửng, giảm lượng phèn đáng kể.

– Trong ngành dệt nhuộm: Được dùng để khử clorua trong quá trình tẩy vải sợi, làm chất ngăn ngừa hoạt hóa.

– Trong ngành thuộc da: Sodium Thiosulfate cũng được sử dụng rộng rãi.

– Trong sản xuất thuốc trừ sâu: Được sử dụng để xử lý nước thải.

– Trong ngành y dược: Làm nguyên liệu thô để sản xuất ra thuốc sổ.

– Trong nhiếp ảnh: Làm chất xử lý ảnh.

– Trong ngành xử lý nước: Để khử clo, làm giảm clo trong hồ bơi khi nồng độ clo vượt ngưỡng an toàn.

4. Bảo quản và lưu ý khi sử dụng Na₂S₂O₃

a. Bảo quản Na₂S₂O₃

– Nên chứa hóa chất trong bao tải, bao PP có lớp PE bên trong.

– Bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh sáng trực tiếp và để xa các loại axit, các sản phẩm có chứa Xenlulo.

b. Lưu ý khi sử dụng Na₂S₂O₃

– Sodium Thiosulfate là chất ít gây độc tuy nhiên khi có tiếp xúc với da và mắt sẽ gây ra những kích ứng nhẹ.

– Khi vô tình nuốt phải, Na₂S₂O₃ sẽ gây ra kích ứng cho hệ tiêu hóa như buồn nôn, tiêu chảy, đau cứng bụng, chuyển hóa hypernatremia hay axit.

– Khi tiếp xúc trực tiếp với hóa chất, nên sử dụng các phương tiện bảo hộ cá nhân (áo bảo hộ, găng tay, ủng cao su, kính,…).